Levenscyclusanalyse (LCA)

Levenscyclusanalyse (LCA) is een algemeen bekende en gevestigde methode voor transparante en geloofwaardige milieuboekhouding. Het is een waardevolle tool dat de milieu-impact van een product of dienst gedurende de gehele levenscyclus bepaald.

Een LCA wordt gebruikt voor het bepalen van de potentiële milieu impact gerelateerd aan de inputs en outputs in elke fase van de levenscyclus van een product – van grondstofwinning, transport, productie, gebruik en uiteindelijk afvalverwerking of hergebruik. De resultaten van een LCA worden uitgedrukt in verschillende milieucategorieën, waaronder effecten op klimaatverandering (carbon footprint), watergebruik, verzuring, toxiciteit, aantasting van de ozonlaag of anorganische stoffen in de luchtwegen (fijnstof), en meer.

Een LCA omvat doorgaans alle fasen van de levenscyclus. In sommige gevallen kan de LCA zich echter concentreren op de meest relevante fasen, afhankelijk van het doel en de scope van de studie. De meest voorkomende termen om aan te geven welke fasen in een LCA zijn meegenomen, zijn:

• Cradle-to-gate: studie die alleen de fasen van de levenscyclus omvat van de winning en levering van grondstoffen tot de productiefase (d.w.z. tot aan de fabriekspoort) van het onderzochte product. Cradle-to-gate studies worden meestal gebruikt om de impact van tussenproducten (of materialen) te beoordelen. De LCA-resultaten kunnen worden geaggregeerd om de impact van samenstellingen en eindproducten te berekenen.
• Cradle-to-grave: beoordeling die alle fasen van de levenscyclus omvat, van de winning van grondstoffen tot uiteindelijk de verwerking van het product als afval (d.w.z. inclusief productie, transport naar de consument, productgebruik, transport naar afvallocatie, enz.).

De standaarden voor het produceren van LCA zijn ISO 14040 (die principes en kaders omvat) en ISO 14044 (die vereisten en richtlijnen omvat). Om een LCA te verifiëren worden de resultaten beoordeeld door een neutrale derde partij. Op deze manier kunnen de resultaten worden vergeleken met andere onderzoeken en kan erop worden vertrouwd dat ze een nauwkeurig beeld geven van de milieu-impact. De ISO 14040 en ISO 14044 standaarden zorgen voor zorgvuldige naleving van verschillende criteria. Omdat de standaarden de LCA-resultaten zo betrouwbaar maken, kunnen bedrijven de informatie gebruiken als basis voor het formuleren van doelstellingen, bijvoorbeeld op het gebied van energie-efficiëntie of emissiereductie.

Consumenten en overheden eisen meer aandacht voor efficiënt grondstoffen gebruik en sociale verantwoordelijkheid. Daarom kan het voor bedrijven zeer voordelig zijn om de milieueffecten van hun producten en diensten te meten en actief te communiceren.

Een LCA is een sterk hulpmiddel voor het identificeren van ‘hot spots’ voor efficiënte duurzaamheids investeringen in een toeleveringsketen. Materialen die bijzonder belastend zijn voor het milieu of veel energie verbruiken, zijn bijvoorbeeld duidelijk te identificeren in de LCA-resultaten. Deze informatie wordt vervolgens gebruikt om efficiëntere alternatieven te selecteren, wat resulteert in directe of lange termijn kostenbesparingen.

Het wordt steeds belangrijker om de impact van producten en diensten over de levenscyclus te begrijpen om de efficiëntie te verbeteren en doelen te stellen om impact te verminderen. Levenscyclusanalyse is een cruciaal onderdeel van elke duurzaamheidsstrategie en ondersteunt verschillende berekeningen, waaronder:

• Carbon footprint (CF)
• Environmental Product Declaration (EPD)
• Product Environmental Footprint (PEF)
• Eco-efficiëntieanalyse (EEA)

De resultaten van een LCA kunnen op veel verschillende manieren worden gebruikt. Bijvoorbeeld:

• Om de milieu-impact van uw product te rapporteren aan uw stakeholders door middel van een rapport of een reclamefolder.
• Om uw marketingafdeling te ondersteunen door nuttige milieu-informatie te verstrekken die de waardepropositie van uw product kan versterken.
• Om uw organisatie te helpen de hotspots in de waardeketen van een product te identificeren.
• Om te helpen bij het ondersteunen van toekomstige verbeteringen in productontwerp.
• Om u in staat te stellen een milieu verklaring (claim) te doen.

Over het algemeen ondersteunt en verbetert het uw duurzaamheidsstrategie, door met geloofwaardige statistieken te laten zien hoe uw bedrijf uw duurzaamheidsproductportfolio ontwikkelt en verbetert.

Afhankelijk van de omvang van het onderzoek en de beoogde toepassing – bijvoorbeeld interne versus externe communicatie – kan het detailniveau van een LCA verschillen. Echter, is er volgens de standaarden ISO 14040/ISO 14044 geen onderscheid tussen de typen LCA. In de praktijk kunnen LCA’s worden onderverdeeld op basis van hun beschrijvingsniveau: variërend van een algemene screening tot een volledige diepgaande beoordeling.

• LCA-screening studies: een screening-LCA biedt een algemeen overzicht van de belangrijkste impacts van ‘hot spots’ in de verschillende fasen van een productlevenscyclus. Het biedt voldoende milieu-inzichten om de belangrijkste drijfveren van hoge impacts binnen de waardeketen te identificeren en te begrijpen, evenals de aspecten die meer gedetailleerd onderzoek vereisen. LCA-screenings zijn nuttig voor een organisatie om de ecologische voetafdruk van haar producten te evalueren. Een screening wordt gebruikt om kansen voor milieu-impactreductie binnen de waardeketen te identificeren, en dient ook om milieukennis over een product te verkrijgen en daarmee eco-design te ondersteunen. LCA-screenings worden ook gebruikt voor interne communicatie en voor het delen van milieu-informatie met zakenpartners.

• Diepgaande LCA-onderzoeken: deze LCA is veel gedetailleerder dan een screening onderzoek en omvat een uitgebreide en volledige analyse van het onderzochte product. Meestal worden bij dit type LCA de vereisten uit de ISO 14040/44-nageleefd, en kan deze naleving worden geverifieerd door een derde partij. Diepgaande LCA’s zijn nuttig voor een organisatie om extern (B2B, B2C) hun milieu-impact te communiceren en om milieuverklaringen en claims van hun producten te maken. Voorbeelden van dit laatste zijn ISO type III milieuclaims zoals EPD’s. Bovendien kunnen diepgaande LCA’s ook worden gebruikt om vergelijkingen te maken tussen producten met dezelfde functies.
• Vergelijkende LCA-onderzoeken: volgens de ISO-normen, wanneer een diepgaande LCA wordt gemaakt met als doel openbare vergelijkende beweringen te doen en te beweren dat het product van een organisatie milieuvriendelijker is dan dat van een concurrent, is een vergelijkende LCA verplicht. Vergelijkende LCA’s hebben aanvullende vereisten om de volledige vergelijkbaarheid van producten te garanderen en moeten een kritische beoordeling door een extern beoordelingspanel bevatten.

Het uitvoeren van een LCA omvat een aantal belangrijke stappen. De lengte en diepte van elke stap is afhankelijk van de details en nauwkeurigheid van de vereiste LCA-resultaten. Ecomatters heeft een lange staat van dienst in het ondersteunen van verschillende bedrijven in diverse sectoren bij het uitvoeren van LCA’s, zoals blijkt uit onze casestudies-pagina. Wij kunnen u adviseren en begeleiden bij het uitvoeren van een LCA of alle stappen en werkzaamheden uit handen nemen. In de praktijk is onze aanpak bij het uitvoeren van een LCA als volgt te omschrijven:

1. Scoping: door middel van directe gesprekken zorgen we ervoor dat we een beeld vormen van de behoeften van een klant en hun redenen om een ​​LCA uit te voeren. Op basis hiervan wordt het doel en de reikwijdte van het onderzoek in overeenstemming met de klant gedefinieerd. Discussies omtrent scoping omvatten inzicht in het publiek waarop de LCA-resultaten zijn gericht en wat het beoogde gebruik ervan is. Daarnaast wordt in deze eerste fase bepaald welke producten, levenscyclusfasen en milieu effecten binnen de scope vallen, en wat het detailniveau zal zijn.
2. Data verzameling: op basis van het overeengekomen doel en de reikwijdte van de LCA-studie en na een voorlopige beschrijving van de productwaardeketen, is data verzameling noodzakelijk om het LCA model te kunnen maken. In deze stap vindt de verzameling plaats van alle inputs en outputs (materialen, energie, emissies, enz.) van alle levenscyclusfasen die in het productsysteem zijn opgenomen. Dit wordt ook wel levenscyclusinventarisatie (LCI) genoemd. Data wordt meestal verzameld door de opdrachtgever van het onderzoek, met ondersteuning van Ecomatters. Er wordt een vragenlijst opgesteld met alle benodigde data punten die moeten worden verzameld. Afhankelijk van het doel en de reikwijdte van het project omvat de data verzameling gewoonlijk de productie van producten (grondstoffen, productkenmerken, nutsvoorzieningen, afval, enz.), logistiek (modus en afstanden), het gebruik en de afvalverwerking.

3. Modellering van de productlevenscyclus: op basis van de gedefinieerde reikwijdte en afbakening, en met behulp van de verzamelde data, zal Ecomatters de productwaardeketen(s) modelleren. Zodra de vragenlijst voor het verzamelen van gegevens bij ons is afgeleverd, zullen we de gegevens verwerken, de gegevens in het model invullen en de levenscyclusanalyse uitvoeren. Databases van derden (bijvoorbeeld Ecoinvent of Sphera) worden gebruikt om delen van het systeem buiten de invloedsfeer van de opdrachtgever te modelleren, zoals de productie van grondstoffen, de levering van energie en de verwerking van afval.
4. Resultaten en interpretatie: Het model is geconstrueerd in specifieke LCA-software (GaBi, SimaPro), die de input en output ook vertaalt naar daadwerkelijke milieueffecten (d.w.z. klimaatverandering, eutrofiëringspotentieel, enz.). De resultaten van het onderzoek omvatten de voetafdruk voor alle geselecteerde impactcategorieën, maar ook uitgesplitste resultaten per levenscyclusfase, productieproces en activiteit. Tijdens deze stap zal ook de interpretatie van de resultaten plaatsvinden, wat leidt tot de identificatie van impact hotspots in de aardeketen en het trekken van conclusies en aanbevelingen in overeenstemming met het doel en de reikwijdte van het project.
5. Interpretatie en resultaten delen: Meestal maken we een presentatie om de resultaten en uitkomsten van de LCA interpretatie samen met onze klanten te bespreken. Afhankelijk van de omvang van het project wordt ook een rapportage gemaakt.

Het maken van een LCA is een iteratief proces omdat, naarmate het onderzoek vordert, er waarschijnlijk enkele veranderingen zullen optreden. Deze wijzigingen kunnen te maken hebben met het doel en de reikwijdte van het onderzoek, maar ook met onder andere de beschikbaarheid van data of technische aspecten.

Bij Ecomatters hebben we een lange historie op het gebied van Life Cycle Thinking (LCT) en het uitvoeren van LCA onderzoeken. We richten ons op het bepalen van de methodieken die het beste bij uw behoeften passen en kunnen u helpen bij het opstellen van productclaims en milieuvriendelijke productbladen. Wij volgen de ISO 14040 en ISO 14044 richtlijnen en zijn vaardig met de verschillende soorten software (GaBi en SimaPro).

Levenscyclusanalyse is een cruciale stap in de ontwikkeling van een solide duurzaamheidsstrategie, en Ecomatters kan u daarbij helpen. Bekijk ons brede aanbod aan duurzaamheidsdiensten of neem contact met ons op om te zien hoe we u kunnen helpen bij het ontwikkelen van effectieve duurzame strategieën voor uw bedrijf.

Wilt u meer weten over hoe wij kunnen helpen? Plan een gesprek in met een van onze adviseurs om je vragen te stellen.