De Groene Claims Richtlijn

In maart 2023 heeft de Europese Commissie het voorstel voor een richtlijn over staving en communicatie van expliciete milieuclaims aangenomen (Green Claims Directive). Het voorstel is een van de meest invloedrijke aanvullingen op de Europese Green Deal en volgt op een eerdere richtlijn die bedoeld was om consumenten mondiger te maken binnen de groene transitie. Het belangrijkste doel is om oneerlijke en onduidelijke communicatie over milieuprestaties van producten aan te pakken.

De Groene Claims Richtlijn bevindt zich nog in de onderhandelingsfase, waarbij de EU-landen naar verwachting de condities tegen 2027 in wetgeving zullen omzetten. Maar wat betekent deze richtlijn voor de duurzaamheidsstrategie en marketing van een bedrijf?

De Groene Claims Richtlijn is van toepassing op expliciete milieuclaims van handelaren in Business-to-Consumer (B2C) activiteiten. Elke claim in de vorm van een tekst, etiket of teken die een positief effect op het milieu of een verminderd negatief milieueffect impliceert en gericht is op een consument, valt onder de Groene Claims Richtlijn. Claims op basis van de bestaande regelgeving (bijvoorbeeld energie labels) of bestaande etiketteringsregels die in overeenstemming zijn met de richtlijn, vallen er niet onder.

De richtlijn wordt van toepassing op ondernemingen die producten rechtstreeks aan consumenten verkopen, met uitzondering van micro-ondernemingen (ondernemingen met minder dan 10 werknemers en een jaaromzet < € 2 miljoen). Kleine en middelgrote ondernemingen (mkb’ers) moeten eraan voldoen, hoewel de lidstaten hen extra steun en een langere overgangsperiode kunnen bieden. Fabrikanten die hun producten niet rechtstreeks aan consumentenmarkten leveren, vallen niet onder de richtlijn. Het is echter aannemelijk dat als fabrikanten een groen product in hun portfolio willen promoten, ze een betere positie hebben wanneer ze handelaren daarbij een onderbouwing verstrekken.

De regels voor de claims die je maakt, zijn eenvoudig:

1. Claim alleen aspecten, impacts en prestaties die als significant zijn geïdentificeerd en geverifieerd.
2. Geef aan of de claim betrekking heeft op het hele product, een deel van een product of bepaalde aspecten van een product.
3. Als de gebruiksfase relevant is voor de te claimen prestatie, moet je informatie over die gebruiksfase verstrekken.
4. Als de claim betrekking heeft op de toekomst, moet er sprake zijn van een tijdsgebonden commitment.
5. Het is niet toegestaan om verschillende soorten impact in één score uit te drukken (zoals punten, sterren enz.), tenzij het toegepaste schema onder de wetgeving van de Europese Unie valt.
6. Alle claims moeten worden geverifieerd door een geaccrediteerde verificateur en voorzien zijn van een conformiteitscertificaat voordat het product met de claim wordt gelanceerd.
7. Claims moeten gestaafd worden door de nodige achtergrondinformatie. Er kan gebruik worden gemaakt van een link of een QR-code.
8. Vergelijkingen met producten die niet op de consumentenmarkt beschikbaar zijn, of met een eerder eigen product, zijn niet toegestaan. Uitzondering hierop is mogelijk als kan worden aangetoond dat er sprake is van een significante verbetering die in de afgelopen vijf jaar is gerealiseerd.

Je moet al je milieuclaims kunnen staven. Dat kun je doen door het uitvoeren van een eerlijke, nauwkeurige, wetenschappelijk solide studie met een bijbehorend rapport erover. In het onderzoek en het rapport moet je het volgende onderzoeken en valideren:

• Je neemt alle belangrijke milieuaspecten of -effecten mee.
• Je toont aan dat de effecten, aspecten of prestaties over de claim relevant zijn voor je claim.
• Je toont aan dat wat je beweert verder gaat dan wat wettelijke verplicht is.
• Je geeft informatie in hoeverre de geclaimde prestaties significant beter zijn dan gebruikelijk.
• Je identificeert of en hoe betere prestaties zijn behaald in het geclaimde aspect en meer schade is geleden in andere aspecten
• Je voegt de nodige primaire informatie toe of, als dat niet mogelijk is, relevante secundaire informatie
• Bij claims over de uitstoot van broeikasgassen: Je scheidt eventuele compensatie van broeikasgasreducties en je geeft inzicht in de betrouwbaarheid en juistheid van de compensatiemethodiek. Daarnaast laat je zien of de compensatie betrekking heeft op reductie of het voorkomen van emissies.
• Voor vergelijkende claims: je bewijst dat de twee vergeleken producten zijn beoordeeld op gelijkwaardige basis. Zorg dat de bronnen, de datakwaliteit, de afbakening en aannames overeenkomen.

Het analyseren van de milieu-impact en het onderbouwen van daaruit voortkomende claims kan met een Levenscyclusanalyse (LCA). Hoewel niet alle milieuaspecten met LCA kunnen worden geanalyseerd, is het duidelijk dat er een levenscyclusbenadering nodig is om aan de eisen van de Groene Claims Richtlijn te voldoen.

Voordat over claims gecommuniceerd kan worden, moet de onderliggende studie eerst worden geverifieerd door een geaccrediteerde onafhankelijke externe reviewer. Na het afronden van de review wordt een certificaat afgegeven dat openbaar inzichtelijk moet zijn. Momenteel is het niet duidelijk welke instanties de accreditatie op zich zullen nemen (dit zal door de lidstaten worden beslist), en het is onbekend hoeveel potentiële reviewers er zijn.

De naleving van de Groene Claims Richtlijn wordt gecontroleerd door de lidstaten, de Europese Commissie en de samenleving. Iedereen kan een gemotiveerde klacht indienen over een publieke claim, die vervolgens wordt onderzocht door de autoriteiten die door de lidstaten zijn aangewezen. Als de handelaar de richtlijn overtreedt, kan dat ernstige gevolgen voor hem hebben, zoals boetes, confiscatie van inkomsten en uitsluiting van overheidsopdrachten.

De bestaande labels kunnen blijven, zolang ze voldoen aan de regels t.a.v.:

• De claims (zie hierboven);
• Organisatie en beheer van het regelement voor het label.

Elk nieuw duurzaamheidslabel:

• Is goedgekeurd door de Commissie (publiek label) of lidstaat (particulier label);
• Voldoet aan de eisen ten aanzien van de kwaliteit van de claims en organisatie en beheer van het reglement;
• Is gecertificeerd door een onafhankelijke reviewer;
• Heeft bewezen toegevoegde waarde, bijvoorbeeld specifieke dekking van een bepaalde productgroep of sector.

In juni 2024 heeft de Europese Raad zijn standpunt (“algemene oriëntatie”) over de Groene Claims Richtlijn vastgesteld. Dit zal de basis vormen voor de onderhandelingen met het Europees Parlement over de definitieve vorm van de richtlijn. Wanneer de onderhandelingen zijn afgerond, hebben de lidstaten 18 maanden om de richtlijn om te zetten, en 24 maanden om deze volledig van kracht te laten worden. Daarna zal de Commissie beginnen met een periode van 5 jaar om de effectiviteit van de richtlijn te monitoren. Als blijkt dat de claims en etiketten nog steeds misleidend of niet vergelijkbaar zijn, kunnen aanvullende en meer gedetailleerde regels worden verwacht.

De Groene Claims Richtlijn benadrukt het belang van het staven van je milieuclaims. Bij Ecomatters kunnen we je ondersteunen met:

• Uitvoeren van levenscyclusanalyses om je milieuclaim te onderbouwen.
• Beoordelen van je huidige claims, om te waarborgen dat ze correct, duidelijk, specifiek en volledig zijn.
• Adviseren wanneer je wel en niet een claim kan maken op basis van je beschikbare bewijsvoering.
• Het geven van workshops over duurzaamheid aan je productmanagers en marketingspecialisten.

Wil je bespreken hoe wij je kunnen ondersteunen bij het maken van groene claims? Neem dan contact met ons op of maak een afspraak met een van onze experts.