Multi-cyclus LCA (mLCA) als essentieel instrument in het Circulair Materialenplan (CMP)

Een multi-cyclus levenscyclusanalyse (mLCA) is een toetsingskader dat vereist is op grond van het Circulair Materialenplan (CMP), de opvolger van het Landelijk Afvalbeheerplan 3 (LAP3). De mLCA is wettelijk vereist bij het aanvragen van een omgevingsvergunning voor afvalgerelateerde activiteiten zoals:

1. Afval dat wordt verkocht aan een afvalverwerker voor hergebruik of recycling in een specifieke toepassing;
2. Een nieuwe fabriek die wordt gebouwd om afval te verwerken als onderdeel van een nieuw initiatief; of
3. Een bestaande installatie waar primair materiaal wordt vervangen door een afvalstof.

De mLCA-methodiek wordt gebruikt wanneer een vergunningaanvrager een afvalverwerkingsmethode voorstelt die afwijkt van de conventionele praktijk, bijvoorbeeld bij hergebruik of recycling. De mLCA levert dan het bewijs dat de alternatieve afvalverwerkingsmethode vanuit milieuoogpunt even goed of beter presteert dan de gebruikelijke verwerking. . De gebruikelijke verwerking kan de vooraf bepaalde minimumnorm voor afvalverwerking zijn of een alternatief referentiescenario (mits onderbouwd).

Een mLCA bouwt voort op de traditionele LCA-benadering door milieueffecten over meerdere levenscycli te analyseren. Doorgaans betreft dit maximaal drie levenscycli van hergebruik en/of recycling. De mLCA kijkt niet alleen naar de eerste keer dat een materiaal wordt hergebruikt of gerecycled, maar ook naar de volgende cycli. Daarbij wordt rekening gehouden met zaken zoals verlies van materiaalkwaliteit, verwerkingsuitval en vermeden gebruik van primaire grondstoffen.

Figuur: illustratie van de systeemgrenzen in een multi-cyclus LCA (mLCA)

Deze multi-cyclusbenadering is vooral nuttig bij het vergelijken van verschillende verwerkingsroutes die na één cyclus gelijkwaardig lijken, maar op de lange termijn duidelijke verschillen in milieu-impact laten zien. Om deze reden heeft het CMP de mLCA opgenomen als standaardmethode voor bepaalde vergunningsbeslissingen, waarmee een eerlijke, wetenschappelijk onderbouwde methode wordt geboden voor het evalueren en vergelijken van verwerkingsopties.

Een mLCA-studie van hoge kwaliteit, met name in de context van het Nederlandse CMP, moet zich richten op:
• Duidelijke doelstelling en functionele eenheid: definieert de referentieafvalstroom die wordt beoordeeld (bijv. het aantal cycli, de hoeveelheid materiaal, enz.) zodat het geschikt is voor zowel de alternatieve als de gebruikelijke verwerking.
• Multi-cyclus perspectief: breidt de systeemgrenzen uit over alle relevante cycli en neemt factoren mee die relevant zijn voor het multi-cyclussysteem, zoals: uitval tijdens recyclingstappen, degradatie van het materiaal en vermeden productie van primair materiaal en/of energie.
• Reliable and transparent data: include material flows, energy and water use, transport, non-reusable waste treatment, emissions, and avoided production of virgin primary materials.
• Zwaartepuntsanalyse: test de robuustheid van de conclusies en identificeert de belangrijkste impactfactoren in zowel het referentiescenario als in de alternatieve verwerking.
• Gevoeligheidsanalyse: evalueert het effect van de meest significante aannames, bijvoorbeeld door te analyseren hoe de verschillende trajecten zich verhouden in een toekomstscenario met 100% groene energie.

Bij strikte toepassing is de mLCA een verdedigbaar en waardevol instrument voor zowel vergunningaanvragers, die hun voorstel kunnen onderbouwen, als voor het bevoegd gezag, dat de aangetoonde milieuwinst in de aanvraag moet beoordelen.

Het Circulair Materialenplan bevat verschillende instrumenten als onderdeel van het toetsingskader. De multi-cyclus LCA is een van de instrumenten die bijdraagt aan geïnformeerde en transparante besluitvorming over afvalverwerking. In bepaalde gevallen is het ook wettelijk verplicht bij vergunningaanvragen zodat alternatieve verwerkingsroutes goed worden onderbouwd. Door verder te kijken dan één productcyclus, evalueert de mLCA hoe materialen op de lange termijn presteren over meerdere cycli van gebruik, recycling en herverwerking. Waar een traditionele levenscyclusanalyse (LCA) stopt na één cyclus van productie, gebruik en afvalverwerking, geeft de mLCA een completer beeld van hoe een proces bijdraagt aan circulariteit. Zo helpt de beoordeling kortetermijnwinsten te voorkomen die leiden tot negatieve milieu-effecten op de lange termijn.

Ben je bezig met een vergunningaanvraag of wil je onderzoeken hoe een mLCA je duurzaamheidsstrategie binnen het CMP kan versterken, dan kan Ecomatters je helpen. Neem contact op via ons contactformulier of plan een gesprek met een van onze experts om te ontdekken hoe wij je kunnen ondersteunen.